Czujesz miętę?

Czy wiesz, że... Słowo mięta sięga historią głębokiej starożytności. Wówczas zalecano ją na pryszcze, ropnie, mdłości, wymioty, żółtaczkę, bóle głowy. Uczniowie rzymskich filozofów nosili na skroniach wieńce z mięty wierząc, że ta pobudza mózg do lepszego myślenia. Pliniusz Starszy zalecał napar z mięty jako środek łagodzący migrenę. Muzykalni benedyktyni popijali herbatę miętową wierząc, że nadaje ona głosowi czystość i słodycz brzmienia. Homer pisał o robotnikach, którzy przed wizytą gości nacierali stoły miętą, będącą wówczas symbolem serdeczności. Miętę pieprzową zalecano jako lek uspokajający i przeciwbólowy. Miętę kędzierzawą przykładano do piersi karmiącej matki, by wstrzymać u niej laktację.

Jej walory smakowe docenili Anglicy. Sos miętowy jest tak samo popularny jak pudding śliwkowy. Podaje się go na zimno, jak i na gorąco, do pieczeni baraniej czy ryb z rusztu. Drobno posiekane listki mięty dodawane są do twarogów, jogurtów, zielonej sałaty i szpinaku.

Mięta nadaje się też doskonale do przyrządzania napojów – także tych z dodatkiem alkoholu. W wielu krajach popularne są miętowe wódki, likiery i poncze. Do historii przeszedł ulubiony koktajl Ernesta Hemingwaya „Mohito”, którym pisarz miał zwyczaj raczyć się w małej kubańskiej kafejce w Hawanie (dla zainteresowanych – przepis niżej).

NAJCZĘŚCIEJ UPRAWIANA w Polsce mięta pieprzowa (Mitcham), zwana też czarną, jest godna polecenia – ze względu na zawartość olejku miętowego i niepowtarzalną kompozycję zapachową. Ale są też inne cenione odmiany mięty. W Niemczech i w kilku innych krajach popularny jest gatunek Pallescens, o czystej zielonej barwie liści.

Niestety, większość z nas smak tego ziela kojarzy tylko z herbatką, gumą do żucia i wyrobami przemysłu cukierniczego. A to znaczy, że nie poczuliśmy jeszcze prawdziwej mięty i najwyższa pora, aby tego specyjału zakosztować. Wystarczy zasadzić miętę w ogródku, bo dziko rosnąca nie ma tak wielu walorów smakowych. A potem, korzystając z przepisów, które podajemy, zacząć kulinarne eksperymenty.

MIĘTA NALEŻY DO NAJBARDZIEJ WSZECHSTRONNYCH i najczęściej stosowanych ziół w lecznictwie. I to od starożytności. Stosuje się ją w zaburzeniach trawienia, wzdęciach, kolce jelitowej, przy braku apetytu.

– Walory herbatki miętowej poznał każdy. Ale wyśmienita na wszystkie wyżej wymienione dolegliwości jest także własnej roboty nalewka. Są tacy, którzy nie mogą oprzeć się jej smakowi, i dlatego przestrzegam, że w żadnym wypadku nie wolno jej przedawkować – uczula Barbara Pelczar z Instytutu „Biomat” w Katowicach.
– Napar z liści mięty to najlepszy domowy środek na poprawę trawienia, wzdęcia i nudności. Pita przed posiłkiem wzmaga wydzielanie soku żołądkowego. Pita po posiłku działa żółciopędnie i rozkurczowo. Podana z lodem i sokiem z cytryny doskonale gasi pragnienie – mówi Barbara Pelczar. – W bólach migrenowych może pomóc mocny napar z mięty i 20-, 30-minutowy odpoczynek w pozycji leżącej. Dodana do kąpieli odświeża i usuwa zmęczenie.
WALORY MIĘTY dawno temu odkrył przemysł kosmetyczny. Aromatyczny olejek miętowy znalazł zastosowanie przy produkcji past do zębów, dezodorantów, wód kolońskich i środków do kąpieli.

Przepisy na proste i zdrowe przysmaki z dodatkiem mięty
Angielski sos miętowy (do baraniny)
2-3 łyżki sproszkowanej mięty skropić sokiem z cytryny, utrzeć na papkę, rozcieńczyć wodą, posolić.

Puree ziemniaczane do baraniny i tłustej wieprzowiny
1 kg ziemniaków ugotować, ugnieść
Dodać 2 łyżki śmietany, 5 dkg masła, 2 żółtka, sól do smaku. Posypać drobno posiekaną miętą.

Kule serowo-miętowe do piwa
– rozdrobniony biały ser
– 1-2 żółtka
– świeże liście mięty
– sól, pieprz
Uformować niewielkie kulki. Piec krótko w piekarniku w temp. ok. 120 st. C.

Koktajl Mohito
(ulubiony napój E. Hemingwaya)
Miałki cukier – 1 łyżka, sok z cytryny – ok. 7 g wymieszać. Dolać kieliszek Hawana Club (58 g) lub innego alkoholu (np. wódki), wrzucić kilka kostek lodu. Przelać do wysokiej szklanki, dopełnić wodą sodową, dodać 2 krople goryczki (np. piołunówki), dorzucić gałązkę mięty.

Napar miętowy
(przeciw dolegliwościom żołądka, jelit i trzustki)
Dwie łyżki mieszanki ziołowej, w której skład wchodzą: (po 50 g) mięta pieprzowa, ziele tysiącznika, korzeń mniszka lekarskiego oraz łopianu, zalewamy 500 ml wody i doprowadzamy do wrzenia. Po 5 — 10 minutach przecedzamy. Pijemy rano i wieczorem.

Nalewka
(doskonała na trawienie)
100 g suszonych liści zalewamy 0,5 litra 70-procentowego spirytusu i odstawiamy na co najmniej 7 dni. Pijemy 10 do 20 kropli trzy razy dziennie w zaburzeniach trawienia, jako środek żółciopędny i po jedzeniu w bólach brzucha, wzdęciach, zgadze, przy odbijaniu, nerwobólach, bólach stawowych i mięśniowych, a także jako środek uspokajający.
Uwaga! Nalewki nie wolno przedawkować.

Mięta w środku
Podstawową substancją czynną zawartą w mięcie jest olejek eteryczny, zawierający głównie mentol (powyżej 50 proc.), ponadto około 20 proc. mentonu i do 5 proc. estrów mentolu; z innych substancji w mięcie znaleziono także flawonoidy, gorycze i garbniki, kwasy organiczne, pektyny, witaminy (prowitaminy A i C) oraz sole mineralne (m. in. potas, wapń, magnez, fosfor, żelazo, mangan, miedź i molibden).

Na co działa?
* zaburzenia trawienne, zwłaszcza bóle brzucha * wzdęcia * brak łaknienia *stany nieżytowe przewodu pokarmowego * nieprawidłowa fermentacja * złe trawienie tłuszczów * kolka jelitowa * stany skurczowe przewodu pokarmowego * schorzenia wątroby i dróg żółciowych * zapalenie pęcherzyka żółciowego i przewodów żółciowych * lekka niewydolność wątroby * zmniejszone wytwarzanie żółci.
Pomocniczo przetwory z mięty stosowane są w kamicy żółciowej i żółtaczce oraz w okresie rekonwalestencji po przebytym zapaleniu wątroby.