Dogoterapia, czyli system ćwiczeń i zabaw niepełnosprawnych dzieci z psami

Daje świetne efekty przy rehabilitacji dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi, nadpobudliwymi, z porażeniem mózgowym, z zespołem Downa albo autyzmem. Dzieci też się potrafią odwdzięczyć: przy pieskach rozluźniają się albo wypowiadają całe zdania, choć zwykle mają z tym kłopoty.

Edyta Falińska z Dąbrowy Górniczej hoduje nowofundlandy. Raz w tygodniu z 2,5-roczną Seti przyjeżdża na zajęcia do Przedszkola nr 50 w Katowicach.

– Pracujemy głównie z Kubą, który ma cechy autystyczne. Chłopczyk przy Setii bez problemu powtarza słówka, wydaje pieskowi komendy. A właśnie z mówieniem Kuba ma problemy – opowiada Edyta Falińska. – Przy dogoterapii okazuje się, że dzieci, które nie chcą rozmawiać z ludźmi, mówią do psa, nie mają żadnych blokad. Co ciekawe, dzieci z porażeniem mózgowym kładą się na psa i dochodzi do rozluźnienia mięśni. Jedno z dzieci z porażeniem ma przykurcz rączki, a gdy chce dać psu ciasteczko, to potrafi ją rozprostować – opowiada.

Spokój przede wszystkim

Nie każdy pies nadaje się do tego, by pracować z dziećmi. – To zależy od charakteru pieska – podkreśla Joanna Karoń z Zawiercia, fizykoterapeutka i właścicielka trzech owczarków francuskich briardów. Na zajęcia przyjeżdża z 10-letnim briardem o imieniu Kewin. – Pies musi być spokojny, cierpliwy, otwarty i lubić dzieci. Nie może zareagować agresją w stosunku do maluchów – wylicza. Z Kewinem chodzi na dogoterapię do 7-letniej dziewczynki po wylewie. – Mała jest spokojniejsza przy kontakcie z psem, nie krzyczy gdy pies ją dotyka i pozwala mu na to – mówi terapeutka. – Lepszy jest z nią kontakt, a była nadpobudliwa.

Na dogoterapię w katowickim przedszkolu wytypowano 12 dzieci z różnymi schorzeniami. Wszystkie panie właścicielki psów, które prowadzą zajęcia robią to społecznie. – Dogoterapia jest rewelacyjna, a rodzice zachwyceni – mówi Halina Karlak, nauczycielka w przedszkolu. – Wszystkie dzieci chcą chodzić na takie zajęcia, ale to jest niestety niemożliwe.

Postępy przy rehabilitacji dzieci są jednak ogromne. Oskar agresywny na zajęciach, świetnie reaguje na pieski. Jednemu z nich spokojnie chciał policzyć pazurki...

Mogą być kawisie

Podczas dogoterapii z dziećmi pracują nowofundland, briard, husky oraz cavalier king charles spaniel. – Ja mówię dzieciom, że możemy je nazwać kawisie – śmieje się Jolanta Zemelka z Katowic, pedagog oraz właścicielka cavalierów. – Są to towarzyskie psy, które spełnią każdą zachciankę właściciela. To pomaga przy zabawach i ćwiczeniach z dziećmi. Poza tym pieski są łagodne i cierpliwe – podkreśla.
Każdy opiekun psa przynosi mu też na zajęcia górę smakołyków. Karmienie ich przysmakami też należy do ulubionych zajęć przedszkolaków.

Ćwiczenia z psami to także okazja nauczenia dzieci, jak powinno się postępować ze zwierzętami – Uczymy je, że to nie są zabawki, które można odłożyć na półkę, jak nam się znudzą – mówi Jolanta Zemelka.

Czy go zaakceptuje?

Terapeuci podkreślają, że po pierwszych zajęciach na pewno nie można się spodziewać cudu. – Po pierwszym spotkaniu można zaobserwować, jak dziecko będzie się zachowywać w stosunku do psa i czy będzie współpracować. Ta współpraca jest bardzo ważna. Między dzieckiem, terapeutą, pieskiem i jego właścicielem – mówi Edyta Falińska.

W dogoterapii mogą uczestniczyć jedynie pieski badane przez weterynarza, szczepione, odrobaczone i czyste.

Pieski tylko wybrane

W zajęciach z dogoterapii mogą brać udział specjalnie przeszkolone psy, najlepiej rasowe, bo wtedy wiadomo, jaki pies ma charakter i czego można się po nim spodziewać.
Zwykle w dogoterapii wykorzystywane są nowofundlandy, labradory, golden retrivery, briardy, cavaliery.
Co ciekawe, bulteriery też ładnie pracują z dziećmi, choć uważane za rasę agresywną i brzydką.

Z dziećmi oraz psami pracują terapeuci i rehabilitanci. Ważne jest, by dziecko złapało kontakt z psem.

Co to jest dogoterapia?

Dogoterapia jest systemem ćwiczeń i zabaw z psami. Odpowiednie ćwiczenia są wówczas elementem rehabilitacji ruchowej i umysłowej. Może być również jednym z elementów wspomagających leczenie.

Dogoterapia może być stosowana zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Najczęściej wykorzystuje się ją w takich schorzeniach, jak: porażenie mózgowe, autyzm, zespół Downa, niedowład rąk i nóg.

Dla osób z zewnątrz dogoterapia to nic innego, jak przytulanie i głaskanie psa. Tymczasem każdy z tych elementów jest rehabilitacją, ćwiczenia są też dostosowane do wieku pacjenta i jego schorzenia.

Jakie efekty?

Amerykańskie badania małych pacjentów, którzy brali udział w dogoterapii, pokazały, że u dzieci wystąpiła znaczna poprawa koncentracji uwagi, lepsze samopoczucie, zmniejszona nadpobudliwość, wzmocnienie mięśni kręgosłupa, rozluźnienie mięśni, a także poprawa relacji z rówieśnikami.

Najlepsza terapia

Joanna-Pietrzak-Rok, właścicielka psa rasy husky

Dogoterapia była znana w Stanach Zjednoczonych już w latach 50. ubiegłego wieku. W Polsce dopiero raczkuje, ale na szczęście jest coraz bardziej rozpowszechniona. Brakuje jednak stowarzyszeń, które tym by się zajmowały.

Ja w Związku Kynologicznym w Będzinie poznałam osoby, które też pasjonują się dogoterapią. I stąd nasza obecność na zajęciach w przedszkolu.

Studiuję pedagogikę społeczną i przygotowuję pracę magisterską na temat dogoterapii. Będę przeprowadzać badania dzieci sprzed rozpoczęciem terapii i po niej.
Jej zalety są niesamowite. Dzieci po terapii ładniej czytają i mówią, lepiej się też uczą. Są mniej zestresowane, uspokajają się, dogoterapia polecana jest na przykład dzieciom cierpiącym na dysleksję. Niektóre dzieci nie pozwalają się dotknąć, ale gdy dotyka je piesek, to nie protestują.