Kiedy zezuje

U zdrowego człowieka obie gałki oczne poruszają się zgodnie w różnych kierunkach dzięki mięśniom poruszającym każde oko. Kiedy patrzymy, odruchowo ustawiamy oczy tak, aby obraz przedmiotu padał symetrycznie na plamkę siatkówki równocześnie w obu oczach.

W przypadku porażenia lub niedowładu jednego mięśnia (lub większej liczby mięśni), mięśnie nieporażone zaczynają dominować, a w efekcie oko ustawia się w zezie o różnym kierunku odchylenia – najczęściej do wewnątrz lub na zewnątrz. W takiej sytuacji obraz nie pada na symetryczne części siatkówki obu oczu i dochodzi do podwójnego widzenia.

PORAŻENIE MIĘŚNI może być następstwem chorób ośrodkowego układu nerwowego (OUN), zakażeń, urazów i powinny być leczone przez okulistę wspólnie z lekarzami innych specjalności (np. z neurologiem). Często ustępują po leczeniu zachowawczym, ale czasem konieczna jest operacja chirurgiczna przywracająca prawidłową czynność mięśni oka.

ZEZ U DZIECI pojawia się zazwyczaj już w pierwszym roku życia. Jego przyczyną jest najczęściej wada refrakcji, szczególnie nadwzroczność i niezborność (astygmatyzm). Powstaje wówczas zez zbieżny (oczy ustawiają się do wewnątrz) spowodowany nadmierną akomodacją oka z wadą refrakcji. W przypadku krótkowzroczności rozwija się zez rozbieżny (oczy są skierowane na zewnątrz). Zdarza się również, że oczy zezują naprzemiennie – mówi się wówczas o zezie naprzemiennym.

Im szybciej rozpocznie się leczenia zeza, tym lepsze będą jego efekty. Polega ono na dobraniu odpowiednich szkieł okularowych poprawiających wadę wzroku oraz na stosowaniu różnych sposobów zasłaniania oczu i ćwiczeń zapobiegających utrwalaniu się zeza.

Leczenie zeza wymaga cierpliwości i zdyscyplinowania – zarówno ze strony dziecka, które jest nim dotknięte, jak i jego rodziców. Nie wolno go lekceważyć, ponieważ nieleczony zez prowadzi do niedowidzenia oka. Jeśli odchyla się ono od położenia prawidłowego, to obraz pada na inną część siatkówki niż w oku zdrowym patrzącym na wprost. Powoduje to duże zaburzenia widzenia i wyłączenie zezującego oka z obuocznego widzenia. Po pewnym czasie niedowidzenie utrwala się. Leczenie jest wtedy mało skuteczne.

OCZOPLĄS. U niektórych dzieci, m.in. wskutek choroby ośrodkowego układu nerwowego lub wady rozwojowej oka, dochodzi do oczopląsu. Jest to zjawisko polegające na mimowolnych, rytmicznych ruchach gałek ocznych, najczęściej w płaszczyźnie poziomej. Leczenie oczopląsu jest bardzo trudne, a jego skuteczność, niestety, ograniczona.