Dziesięć zasad zdrowego żywienia dzieci i młodzieży

1. Śniadanie i obiad w domu
Dbaj o to, żeby dziecko główne posiłki, zwłaszcza śniadanie i obiad, zjadało w domu. Jeśli to niemożliwe - zapisz je na szkolną stołówkę albo do świetlicy. Dawanie dziecku kieszonkowego, żeby samo kupiło sobie coś do jedzenia po szkole - rzadko kiedy wychodzi na zdrowie. Jest prawie pewne, że nasza pociecha wyda je w fast foodzie albo w pierwszym lepszym sklepiku - na drożdżówki, inne słodycze, paluszki, czipsy, itp. niezdrowe przekąski.

2. Nagradzaj i pocieszaj z głową
Nie nagradzaj i nie pocieszaj małego dziecka słodyczami, coca-colą, wyjściem do MacDonaldsa. Zamiast tego - kup bajkę albo bilet do kina. W przeciwnym razie utrwalisz w dziecku przekonanie, że słodycze, frytki, hamburgery to najlepszy lek i na niepowodzenia, i na radości.

3. Na pragnienie najlepsza woda
Wyrób w dziecku nawyk picia wody, bo niewiele dzieci pije jej wystarczającą ilość. Woda niegazowana powinna stać w dzbanku non stop w każdej kuchni i być podawana do każdego posiłku.
Kupując wodę mineralną - dokładnie czytaj informacje na etykiecie. Przy jej wyborze należy kierować się przede wszystkim ilością poszczególnych składników mineralnych w niej zawartych. Wodę mineralną można podawać dzieciom już od 6. miesiąca życia - najlepsza dla nich jest woda źródlana albo woda mineralna niskozmineralizowana. Z kolei podczas wytężonego wysiłku fizycznego, albo w upalne dni, kiedy wraz z potem występuje intensywne wydzielanie soli z organizmu - wskazane jest picie wód chlorkowo-sodowych.

4. Uważaj na soki owocowe
Spożywanie ich w nadmiernej ilości to pierwszy krok do nadwagi. Z jadłospisu nie można ich wykluczyć w ogóle (zawierają karoten, antyoksydanty, kwas foliowy, kwas askorbinowy i szereg bardzo ważnych dla zdrowia pierwiastków), ale przesada w ich piciu może przynieść więcej szkody niż pożytku. Po 6. miesiącu życia - wystarczy 60 ml soczku na dobę. Powyżej 12. miesiąca - 150 ml (niecała szklanka) na dobę. Starsze dzieci powinny wypijać maksymalnie 200/250 ml soku dziennie, a najlepiej, żeby piły połowę tej dawki, a drugą połowę - rekompensowały zjadaniem surowych owoców.
Najlepsze dla dzieci i młodzieży są soki przecierowe i nektary, bez dodatku cukru. Niemowlętom i małym dzieciom w żadnym wypadku nie powinno podawać się soków w nocy - bo przyczyniają się one do rozwoju próchnicy zębów. Pamiętajmy także, że mało który sok z napisem 100 procent jest sokiem owocowym w 100 procentach. W większości są to napoje owocowe albo koktajle, w których znajduje się od 10 do 90 proc. soku owocowego. Ich kaloryczność jest za to porażająca. Najzdrowsze i najpewniejsze są soki owocowe, wyciskane własnoręcznie.

5. Coca-cola lubi uzależniać
Pamiętaj, że coca-cola zawiera kofeinę, która ma właściwości uzależniające. Nasze dzieci piją jej stanowczo za dużo - a producenci zacierają ręce z uciechy. I... podsuwają naszym milusińskim coca-colę w coraz większych butelkach.

6. Podstępne płatki śniadaniowe
Płatki śniadaniowe, reklamowane jako najlepszy poranny produkt dla naszych pociech, wcale nie są takie idealne dla zdrowia, jak wielu się wydaje. Prawie wszystkie ich rodzaje zawierają szybko uwalniające się cukry i są dodatkowo słodzone. To sprytny chwyt producentów, którzy dbają, aby wychować sobie przyszłych klientów już w dzieciństwie. Jeśli teraz rozbudzą w nich smak na słodycze, później będzie się go pozbyć bardzo trudno. Zamiast słodzonych płatków śniadaniowych lepiej jest podać dziecku naturalne płatki owsiane, kukurydziane albo z prosa i zachęcić, by osłodziło je samo - przez dodanie owoców, takich jak banany, jabłka, gruszki, jagody albo rodzynki.

7. Nabiał light smakuje tak samo
Bacznie przyglądaj się serwowanemu dzieciom nabiałowi, zwłaszcza jeśli twoje dziecko ma nadwagę albo jest otyłe. Zamiast wysokotłuszczowego mleka, jogurtu i serków - podsuwaj produkty z niską zawartością tłuszczu. Twoja pociecha nawet nie zauważy tej zmiany, bo smakują prawie tak samo.

8. Owoce najlepszą przekąską
Owoce to najzdrowsza przekąska. Dlatego daj dziecku do szkoły kilka ich sztuk - aby mogło pogryzać na przerwach. W domu - zamiast talerzyka z czipsami do pogryzania przed telewizorem, postaw półmisek z umytymi, apetycznie wyglądającymi owocami. Jeśli w dzieciństwie wyrobimy w dziecku nawyk sięgania po owoce - jest szansa, że gdy trochę podrośnie, kieszonkowe, które dostanie, nie wyda w całości na słodycze i hamburgery, bo nie będzie czuło takiej potrzeby.

9. Warzywa dają się lubić
Staraj się podawać dziecku surowe albo gotowane (najlepiej na parze) warzywa do każdego posiłku. Często zdarza się, że dzieci odmawiają ich jedzenia w ogóle. Trik polega na tym, aby smakowicie je przyrządzać. Jeśli warzywa są rozgotowane, tracą dobry smak. Surowe i pochodzące z ekologicznej uprawy marchew, groszek, ziemniaki mają w sobie naturalną słodycz i są lubiane przez dzieci. Warzywa są małokaloryczne i można się nimi objadać do woli.

10. Nie wierz reklamie
Nie wierzmy ślepo reklamie i uczmy tego samego nasze dzieci. Jeden batonik lansowany jako "mała słodka przegryzka" - ma dokładnie taką samą wartość energetyczną jak solidny obiad. Podobnie stugramowa paczka czipsów. Producenci żywności perfidnie manipulują małymi klientami - podsuwając im coraz większe i bardziej kaloryczne porcje w okazyjnej cenie. Te "cudowne okazje" szybko odciskają swoje piętno na brzuszku i w biodrach.

Dekalog zdrowego żywienia dzieci i młodzieży sporządziliśmy wspólnie z gościem ostatniego Spotkania Medycznego, prof. dr hab. n. med. Haliną Woś, pediatrą, kierownikiem Kliniki Pediatrii ŚUM w Górnośląskim Centrum Zdrowia Dziecka w Katowicach Ligocie.