Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Unikalne zdjęcia wnętrz Zakładu Przyrodoleczniczego w Szczawnie-Zdroju. Tak wyglądał przed pożarem!

Elżbieta Węgrzyn
Elżbieta Węgrzyn
Zdjęcia z prywatnego archiwum wykonane w listopadzie i grudniu 2016 roku.
Zdjęcia z prywatnego archiwum wykonane w listopadzie i grudniu 2016 roku. Elżbieta Węgrzyn
Noc z 4 na 5 marca 2018 roku zapisała się w historii podwałbrzyskiego Szczawna-Zdroju jako tragiczna karta. W kilka godzin Zakład Przyrodoleczniczy - duma uzdrowiska i regionu - przestała praktycznie istnieć. Byliśmy w tym obiekcie zimą 2016 roku, gdy był on w pełni rozkwitu, a na jego korytarzach rosły potężne palmy. Oto archiwalne zdjęcia tego niegdyś wyjątkowego i niepowtarzalnego miejsca.

Spis treści

Zakład Przyrodoleczniczy w Szczawnie-Zdroju powstał dzięki... krowom młynarza

Szczawieński Zakład Przyrodoleczniczy formie znanej nam z początku wieku XXI oddano do użytku, zgodnie z napisem na frontonie w dokładnie w MDCCCCXXXIX, czyli w 1939 roku, jednak miejsce to znacznie wcześniej było użyteczne dla uzdrowiska i jego kuracjuszy. Istniejące tu źródło wód mineralnych "Młynarz" zostało odkryte w 1790 roku w pobliżu dawnego młyna wodnego, a od 1802 roku było ono stosowane w lecznictwie. Według legendy źródło to zwróciło uwagę dzięki... krowom młynarza. Były dorodne i dawały dużo mleka, a powodzenie w ich hodowli przypisywano właśnie wodzie ze źródła przy młynie, z którego zwierzęta korzystały.

Unikalne zdjęcia wnętrz Zakładu Przyrodoleczniczego w Szczawnie-Zdroju. Tak wyglądał przed pożarem!
Zdjęcia z prywatnego archiwum wykonane w listopadzie i grudniu 2016 roku. Elżbieta Węgrzyn

W chwili pożaru na terenie zniszczonego 5 marca 2018 Zakładu Przyrodoleczniczego znajdowało się 5 wypływów tej wody mineralnej o zróżnicowanym stopniu mineralizacji. Początkowo, wody ze źródła były wykorzystywane przede wszystkim do płukania gardła. Wkrótce zaczęto ją również butelkować i wysyłać w różne zakątki regionu i poza niego. Ostatecznie woda ta była stosowana przy leczeniu chorób układu pokarmowego.

Odbudowywany mozolnie Zakład Przyrodoleczniczy znajduje się przy ul. Sienkiewicza.

Pierwsze ujęcia wody mineralnej na terenie Zakładu Przyrodoleczniczego i Łazienki Luizy

Nim powstał zakład w znanej nam formie, źródło powoli zmieniało się w ujęcie wód leczniczych:

  • Na początku XIX wieku pierwsze ujęcie wody "Młynarz" zyskało drewniane zadaszenie początkowo okryte jedynie "dachem z liści", a wodę czerpano bezpośrednio ze źródła.
  • W 1829 roku zyskało ono nowe ujęcie z dogodnym dojściem oraz stałe zadaszenie.
  • W 1839 roku zbudowano pijalnię wód w formie altany, jej pomysłodawcą był dr Kirschner, lekarz zdrojowy.
  • Kąpiele lecznicze w uzdrowisku stosowane były od XVIII wieku, pierwsze wiadomości o łazienkach używanych na cele lecznicze w Szczawnie-Zdroju pojawiły się w 1819 roku.
  • W 1901 roku oddano do użytku nowy gmach łazienek leczniczych zwanych "Łazienkami Luizy", powstały one na swoim pierwowzorze, rozebranych "Łazienkach Łąkowych". Obiekt zlokalizowano na terenie po dawnym młynie. 44 łazienki zakładu kąpielowego oraz sauna, hydroterapia, prysznice, miejsca do inhalacji, naświetlań i okładów borowinowych, a także sale gimnastyczne zlokalizowane były w gmachu ceglanym z symetrycznym układem pomieszczeń.
  • W latach 30. XX wieku napływ kuracjuszy był tak duży, że "Łazienki Luizy" przestały uzdrowisku wystarczać. Uzdrowisko przejął rząd pruski, a nowa dyrekcja przystąpiła w 1938 roku do gruntownej przebudowy i rozbudowy zastanych obiektów uzdrowiskowych.
  • W 1939 roku oddano do użytku nowy Zakład Przyrodoleczniczy, w nim zgrupowano urządzenia dotąd rozsiane po całym uzdrowisku.
Unikalne zdjęcia wnętrz Zakładu Przyrodoleczniczego w Szczawnie-Zdroju. Tak wyglądał przed pożarem!
Zdjęcia z prywatnego archiwum wykonane w listopadzie i grudniu 2016 roku. Elżbieta Węgrzyn

Zakład Przyrodoleczniczy był niepowtarzalny, przypominał grecką świątynię

Przebudowany tuż przed wojną zakład posiadał piękny wystrój, przypominający starożytną świątynię grecką. Wyposażony był w nowoczesne urządzenia do wykonywania zabiegów balneologicznych, czyli kąpielowych. Pod budynkiem do dziś znajduje się ujęcie wody leczniczej "Młynarz". Na parterze obiektu mieściła się mała pijalnia tej wody. Na jednej ze ścian wbudowane są dwa kamienie młyńskie przypominające, że kiedyś stał tam młyn wodny.

Na ścianie frontowej widnieje zachowana do dziś tablica pamiątkowa, na której umieszczono nazwiska osób zasłużonych dla kultury i nauki polskiej, a leczących się w Szczawnie Zdroju w XIX wieku (znajdziesz ją w galerii zdjęć). Układ architektoniczny dawnego obiektu "Łazienek Luizy" nie zmienił się znacząco, wykonano jednak nową, klasycyzującą bryłę budynku. Dobudowano od strony południowe skrzydło i wydłużono budynek zwiększając kubaturę gmachu. Po jego oddaniu do użytku sezon turystyczno - kuracyjny w Szczawnie zwiększył się do całego roku.

Unikalne zdjęcia wnętrz Zakładu Przyrodoleczniczego w Szczawnie-Zdroju. Tak wyglądał przed pożarem!
Zdjęcia z prywatnego archiwum wykonane w listopadzie i grudniu 2016 roku. Elżbieta Węgrzyn

Część milczących świadków dramatu przetrwała

Warto pamiętać, że pożar w którym dawny zakład odszedł do przeszłości odebrał uzdrowisku i regionowi obiekt zabytkowy i cenny. Powierzchnia strawiona przez ogień w ciągu nocy i poranka z 4 na 5 marca 2018 czterokrotnie przewyższa powierzchnię dachu spalonego cztery lata wcześniej w zamku Książ. Skala zaangażowania sił i środków użytych do gaszenia obiektu była ogromna.
Choć nikt nie doznał uszczerbku na zdrowiu, to przepadł bezpowrotnie cenny obiekt, który nawet po odbudowie może nigdy nie odzyskać swojego dawnego uroku. W pożarze i na mrozie zginęło wiele wielkich palm i kwiatów doniczkowych, które ozdabiały korytarze i hole budynku. Pewną ich część udało się uratować dzięki misji ratunkowej przeprowadzonej przez Palmiarnię w Wałbrzychu.
Kwiaty te były milczącymi świadkami wielkiego dramatu.

Zdjęcia z prywatnego archiwum wykonane w listopadzie i grudniu 2016 roku.

Unikalne zdjęcia wnętrz Zakładu Przyrodoleczniczego w Szczaw...

Zakamarki wałbrzyskiego Śródmieścia i nie tylko...

Nasz cykl: Wiecie, gdzie w Wałbrzychu...?

Polecamy szczególnie

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Unikalne zdjęcia wnętrz Zakładu Przyrodoleczniczego w Szczawnie-Zdroju. Tak wyglądał przed pożarem! - Wałbrzych Nasze Miasto

Wróć na bielawa.naszemiasto.pl Nasze Miasto