Zapomniana bitwa

W 1289 roku na polach pod Siewierzem rozegrała się jedna z najcięższych bitew śląskiego średniowiecza. Starli się ze sobą rycerze z Kujaw, Mazowsza, Wielkopolski i Pomorza, prowadzeni przez Władysława Łokietka i księcia kujawskiego Bolesława II płockiego oraz rycerstwo śląskie Henryka IV Probusa. Przegrali Ślązacy. Ale do dziś nie wiadomo, gdzie szukać śladów tego boju.

Jan Długosz w swojej kronice napisał o siewierskiej bitwie niewiele: „Anno domini 1290. Władysław Łokietek ... urażony i zagniewany oto, że księstwa jego brata zostały zajęte przez księcia wrocławskiego Henryka IV z pominięciem jego ... zgromadziwszy wojsko z własnych i zdobytych ziem, kiedy Kazimierz Łęczycki, oraz Bolesław i Konrad książęta mazowieccy przyszli mu osobiście z pomocą, a Przemysł Wielkopolski i Mszczuj II Pomorski przysłali mu zbrojne posiłki, zmierza w kierunku Krakowa w celu wypędzenia załogi Henryka IV ... [który] wysyła ze swoimi wojskami księcia Legnicy Henryka i księcia Szprotawy Przemysła dla zabezpieczenia Krakowa i zostawieniu tam niektórych rycerzy ... [Potem, kiedy] wracali [oni] na Śląsk, w czasie postoju koło miasta Siewierza napada na nich książę kujawski Władysław Łokietek z innymi książętami. A ponieważ oni także chwycili za broń dwudziestego szóstego lutego dochodzi do zawziętej walki między braćmi i rycerzami. I po wielkiej obustronnej rzezi zwycięstwo, jakkolwiek krwią drogo okupione, przypadło Łokietkowi i jego towarzyszom. Bardzo wielu spośród rycerzy śląskich padło, albo w czasie ucieczki dostało się do niewoli.”

Niewiele, ale starczyło, by zrobić małe zamieszanie. Bitwa pod Siewierzem rozegrała się 26 lutego 1289 roku. Skąd pomyłka kronikarza, nie wiadomo. Daty na nagrobkach poległych i w kronikach śląskich wszędzie wskazują tę datę. Kilka wątpliwości budzi też skład wojsk opisywanych przez Długosza. W końcu i samo wodzostwo Władysława Łokietka wydaje się wątpliwe. W tym czasie pierwszym kandydatem do tronu krakowskiego był bowiem Bolesław II, książę Płocka.
Jednak największa tajemnica otacza do dziś miejsce samej bitwy. W kronikach znajduje się jedynie zapis, że bitwa rozegrała się pod Siewierzem koło Bytomia. I tyle. Badania archeologicznie nie ujawniły żadnych śladów. Co ciekawe, sam Siewierz leży dość daleko od przypuszczalnego teatru działań wojennych, czyli północnych granic ziemi krakowskiej.

Wojska śląskie wraz z posiłkami wracały z Krakowa. Przypuszczalnie pod Siewierzem rozłożyły się na obozowisko. Okolice Siewierza nie były wtedy przyjazne. Miasteczko otaczały piaszczyste wydmy. Od Wrocławia, przez Wieluń, omijając część ziemi bytomskiej, miały nadciągać główne siły śląskie. Sytuację wykorzystali rycerze Bolesława II i Władysława Łokietka. Na niespodziewających się ataku rycerzy ze wzgórz runęły wojska koalicji kujawsko-mazowieckiej.
Można wysnuć przypuszczenia, że naprzeciwko siebie stanęły nie większe niż 800 rycerzy liczące oddziały. Bitwa była krwawa.